Bakterie – towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów, a może i jeszcze wcześniej. Ich znaczenie w naszym życiu zmieniało się w miarę rozwoju cywilizacji i technologii. Początkowo mikroorganizmy traktowane były tylko jako zarazki wywołujące chorobę, następnie odkryte jako bakterie jelitowe niezbędne do przyswajania witamin, aż do czasów obecnych, kiedy świadomi jesteśmy wzajemnej zależności egzystencji człowieka i jego mikrobioty.
Około tryliona drobnoustrojów towarzyszy każdego dnia człowiekowi zasiedlając skórę, drogi rodne, a przede wszystkim przewód pokarmowy. 95% masy całego mikrobiomu stanowi mikrobiom przewodu pokarmowego, którego główna część rezyduje w jelicie grubym. Wcześniej uważano, że mikrobiom zawiera 10 razy więcej komórek niż tych, które tworzą ludzkie ciało. Obecnie wiadomo, że jest ich mniej więcej tyle samo z niewielką przewagą drobnoustrojów. Jak już wiadomo, obecność wielu bakterii jest niezbędna, gdyż pełnią istotne funkcje dla naszego zdrowia, takie jak produkcja maślanu czy witamin, hamowanie rozwoju bakterii patogennych, eliminacja toksyn, stwarzanie środowiska chroniącego kosmki jelitowe czy też nauka systemu obronnego. Niektóre bytujące w naszym przewodzie pokarmowym drobnoustroje oportunistyczne, mogą stawać się patogenne i wywoływać choroby, jeśli nie są kontrolowane przez resztę mikrobioty. Trzecią grupą są drobnoustroje komensalne, których obecność nie jest szkodliwa i żyje w harmonii w ekosystemie jelit.
Mikrobiom często porównywany jest do lasu – żyjącego, oddychającego ekosystemu – środowiska życia dla wielu, różnych gatunków żyjących ze sobą w równowadze. Mikrobiom jest plastyczny i dynamiczny, a jego skład może się zmienić od wschodu do zachodu słońca. Podstawową cechą zdrowego mikrobiomu jest bioróżnorodność. Gdy jej brakuje, równowaga znika i pojawia się dysbioza, która wiąże się z licznymi stanami i chorobami zapalnymi jelit i innych narządów.
Wiele czynników środowiska zewnętrznego i wewnętrznego wpływa na interakcja drobnoustrojów jelitowych z gospodarzami. Dieta, ekspozycja na leki, genom gospodarza, wiek, płeć, styl życia, warunki socjalne, wykonywana praca wpływają na mikrobiom jelitowy.
Kluczowym i zależnym od człowieka modulatorem mikrobiomu jest dieta Dieta bogata w błonnik roślinny, produkty pełnoziarniste, owoce i rośliny strączkowe jest jak kompost dla pożytecznych bakterii. Błonnik, czy oporna skrobia nie są rozkładane przez ludzkie enzymy trawienne i przechodzą niestrawione do jelita grubego, gdzie stanowią źródło pożywienia dla bakterii. Bakterie jelitowe przetwarzając błonnik uwalniają niezbędne człowiekowi krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, takie jak maślan. Maślan stymuluje komórki w wyściółce jelit, wzmacniając barierę między jelitami, a krwią. W ten sposób maślan może zmniejszyć ryzyko przewlekłego stanu zapalnego i zmniejszyć przepuszczalność jelit. Dodatkowo, wpływa na komórki układu odpornościowego, hamując powstawanie niepotrzebnych stanów zapalnych oraz wygaszanie istniejących.
Okazuje się również, iż wysoko przetworzona żywność, tłuszcze zwierzęce, czerwone mięso i niskie spożycie błonnika pokarmowego może wiązać się z wyższym ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego. Dieta wpływa na wiele drobnoustrojów odpowiedzialnych za fizjologiczną homeostazę, sygnalizację układu odpornościowego i trawienie złożonych polisacharydów. Dlatego badanie powiązań między dietą, mikrobiomem i rakiem jest ważne dla zrozumienia raka i zmniejszenia jego występowania.
Czas aby obiegowe powiedzenie – „jesteś tym co jesz”, zmienić na „jesteś tym co nakarmisz…!”
Aby dowiedzieć się więcej, otworzyć kolejne drzwi do poznania mechanizmów wpływających na rozwój procesów nowotworowych, mamy zaszczyt być organizatorem sympozjum „Mikrobiota, a nowotwory – znaczenie diety”. Sympozjum to odbyło się w Narodowym Instytucie Onkologii w Gliwicach w dniu 09.05.23 i jesteśmy głęboko przekonani, że obfitowało w pomysły naukowe oraz przyczyni się do rozwoju nauki i współpracy między ośrodkami badawczymi. Zachęcamy do obejrzenia filmu z całości sympozjum. W tym celu kliknij TUTAJ
